با توجه به ضرورت کاهش آلودگی هوا و حفظ حقوق مالکین، قوانین مرتبط با خودروهای فرسوده در سال‌های اخیر دستخوش تغییرات اساسی شده است. در این گزارش به بررسی آخرین مصوبات، معیارهای فرسودگی و جریمه‌های مربوطه می‌پردازیم.
سن فرسودگی خودروها: از قانون هوای پاک تا آیین‌نامه‌های جدید
بر اساس ماده ۸ قانون هوای پاک ، نخستین مصوبه تعیین سن فرسودگی خودروها در سال ۱۳۹۷ تصویب شد. این آیین‌نامه با تعیین سن مشخص، خودروهای قدیمی را به‌طور خودکار فرسوده اعلام می‌کرد. اما در سال ۱۳۹۹، دیوان عدالت اداری با استناد به «اسراف در اموال شهروندان» و «عدم توجه به معیارهای فنی»، این مصوبه را لغو کرد. سرانجام در خرداد ۱۴۰۰، آیین‌نامه‌ای جدید با ترکیب دو معیار سن مرز فرسودگی و نتایج معاینه فنی جایگزین شد.
خودرو فرسوده چطور تعریف می‌شود؟
براساس آخرین مصوبه:
– خودروهای شخصی با سن بیش از ۱۵ سال در مرز فرسودگی قرار می‌گیرند.
– این خودروها باید سالانه دو بار (۱۵ تا ۲۰ سال) یا سه بار (بالای ۲۰ سال) معاینه فنی انجام دهند.
– عدم اخذ گواهی معاینه فنی در دو دوره متوالی ، موجب اعلام فرسودگی خودرو می‌شود.
همچنین مطابق مواد ۶ تا ۸ این آیین‌نامه، پلیس راهنمایی و رانندگی موظف است تردد خودروهای فرسوده را در مناطق ممنوعه، روزانه ۱۲۰,۰۰۰ تومان جریمه کند.
مثال کاربردی: جریمه خودروی ۱۶ ساله بدون معاینه فنی
فرض کنید یک پراید ۱۳۸۷ دارید که در سال ۱۴۰۳، ۱۶ ساله شده است. طبق قانون، باید هر ۶ ماه یکبار معاینه فنی انجام دهید. اگر در دو نوبت پیاپی (مثلاً فروردین و شهریور ۱۴۰۳) موفق به دریافت گواهی نشوید، خودروی شما «فرسوده» اعلام می‌شود. در این صورت، تردد با این خودرو در محدوده‌های طرح ترافیک، هزینه روزانه ۱۲۰,۰۰۰ تومان برای شما به همراه خواهد داشت.
سوالات متداول درباره خودروهای فرسوده
۱- معیار اصلی فرسودگی خودرو در ایران چیست؟
فرسودگی خودروها بر اساس دو فاکتور سن مرز فرسودگی (۱۵ سال برای خودروهای شخصی) و عدم قبولی در معاینه فنی طی دو دوره متوالی تعیین می‌شود.
۲- پس از ۱۵ سال، چند بار باید معاینه فنی انجام دهم؟
خودروهای ۱۵ تا ۲۰ سال: سالانه دو بار
خودروهای بالای ۲۰ سال: سالانه سه بار
۳- جریمه تردد با خودرو فرسوده چقدر است؟
بر اساس مصوبه ۱۴۰۰، هر روز تردد غیرمجاز با خودرو فرسوده در مناطق ممنوعه، ۱۲۰,۰۰۰ تومان جریمه دارد. این مبلغ ممکن است با تصویب قوانین جدید افزایش یابد.
با توجه به افزایش نظارت پلیس بر خودروهای فرسوده، توصیه می‌شود با رعایت زمان‌بندی معاینه فنی، از جریمه‌های سنگین و حذف خودرو از چرخه استفاده جلوگیری کنید.
