در دهه گذشته، اجرای قوانین جدید در حوزه مالیاتی، با هدف شفاف‌سازی تراکنش‌های اقتصادی، به یکی از ضرورت‌های نظام مالی کشور تبدیل شد. در همین راستا، «قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان» به‌عنوان گامی اساسی برای سامان‌دهی مبادلات مالی و ثبت دقیق فاکتورها به تصویب رسید. این قانون در تاریخ ۲۱ مهرماه ۱۳۹۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و براساس این قانون، همه فعالان اقتصادی ملزم به ثبت فاکتور در سامانه مودیان مالیاتی شده‌اند.
زمان تصویب قانون و تاریخ ابلاغ
قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان یکی از گام‌های مهم نظام مالیاتی کشور در جهت شفاف‌سازی و الکترونیکی‌سازی فرایندهای مالیاتی است. این قانون در تاریخ ۲۱ مهرماه ۱۳۹۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و پس از تایید شورای نگهبان، در تاریخ ۱۱ آبان‌ماه همان سال برای اجرا ابلاغ شد. تصویب و ابلاغ این قانون نقطه عطفی در تحول نظام مالیاتی محسوب می‌شود، زیرا بستر قانونی لازم برای ثبت و تبادل اطلاعات مالیاتی به‌صورت برخط و از طریق سامانه‌های الکترونیکی را فراهم ساخت.
در متن قانون، مفاهیمی مانند “پایانه فروشگاهی”، “سامانه مودیان” و “حافظه مالیاتی” به‌طور رسمی تعریف شده‌اند تا تمامی فعالان اقتصادی و سازمان امور مالیاتی بر مبنای تعاریف واحد و مشخص عمل کنند. با تصویب این قانون، برنامه‌ریزی به‌منظور اتصال و ثبت فاکتور در سامانه مودیان مالیاتی برای گروه‌های مختلف مودیان آغاز شد.
بااین‌حال، اجرای کامل آن نیازمند فراهم‌سازی زیرساخت‌های فنی، آموزش کاربران درخصوص نحوه ثبت فاکتور در سامانه مودیان، و درنظر گرفتن شرایط صنفی و حقوقی مشاغل مختلف بود. به همین دلیل، سازمان امور مالیاتی کشور طی چند مرحله و براساس گروه‌های شغلی و اندازه بنگاه‌های اقتصادی، جدول زمان‌بندی مشخصی را برای اجرای قانون منتشر کرد.
جدول زمان‌بندی گروه‌های مشمول و مهلت‌ها
مطابق آخرین اصلاحات اعلام‌شده، زمان لازم‌الاجرا شدن قانون برای گروه‌های مختلف به‌صورت مرحله‌ای تعیین گردید. بر این اساس، اجرای قانون برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و فرابورس از تاریخ اول مهرماه ۱۴۰۲ الزامی شد و سایر اشخاص مشمول، شامل بنگاه‌های اقتصادی غیربورسی و مشاغل آزاد، از تاریخ اول دی‌ماه ۱۴۰۲ موظف به اجرای کامل قانون گردیدند. به بیان دیگر، ماده یک قانون با اصلاحات اخیر، به‌صراحت زمان‌بندی اجرای آن را برای تمامی فعالان اقتصادی مشخص کرده‌است.
هدف از این تقسیم‌بندی زمانی، فراهم کردن فرصت کافی برای اصناف و شرکت‌ها جهت تهیه و راه‌اندازی تجهیزات مرتبط با پایانه فروشگاهی، نرم‌افزارهای مالی و سامانه‌های تبادل اطلاعات برای ثبت فاکتور در سامانه مودیان مالیاتی بود. مودیان موظف‌اند در مهلت‌های مقرر نسبت‌به ثبت فاکتورهای فروش خود در سامانه مودیان اقدام کنند تا اطلاعات مالیاتی آنان به‌صورت دقیق و خودکار در سیستم ثبت شود.
بدیهی است، عدم رعایت این مهلت‌ها یا قصور در ثبت فاکتور در سامانه مودیان مالیاتی و وارد کردن اطلاعات مربوطه می‌تواند منجربه اعمال جریمه‌های مالیاتی، محدودیت در خدمات سازمان امور مالیاتی و حتی محرومیت از برخی معافیت‌های قانونی شود. به‌طورکلی، اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان گامی موثر در راستای شفافیت اقتصادی، کاهش فرار مالیاتی و افزایش عدالت مالیاتی در کشور به‌شمار می‌آید.
اهمیت اقدام پیش از مهلت اجرا و الزامات فنی
اجرای موفق قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، مستلزم آن است که مشمولان از مدت‌ها پیش از فرارسیدن مهلت قانونی، تمامی اقدامات لازم را انجام دهند. مهم‌ترین گام در این مسیر، ثبت‌نام به‌موقع در سامانه مودیان و تأمین تجهیزات فنی موردنیاز برای صدور صورتحساب الکترونیکی است. براساس مفاد قانون، هر واحد اقتصادی موظف است از پایانه فروشگاهی استاندارد استفاده کند، حافظه مالیاتی اختصاصی خود را به آن متصل کرده و اقدام به ثبت فاکتور در سامانه مودیان مالیاتی کند.
بنابراین، کسب‌وکارها باید پیش از هر چیز از این موضوع اطمینان حاصل کنند که نرم‌افزار حسابداری یا سیستم فروش مورداستفاده‌شان قابلیت اتصال مستقیم به سامانه مودیان را دارد. در غیر این صورت، لازم است نسبت‌به به‌روزرسانی نرم‌افزار یا خرید نسخه جدیدی که با سامانه سازگار باشد اقدام کنند. علاوه‌بر تجهیزات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، ایجاد زیرساخت ارتباط اینترنتی پایدار و امن نیز از پیش‌شرط‌های اساسی است.
بدون اتصال مطمئن به اینترنت، صدور و ارسال صورتحساب‌ها با مشکل مواجه شده و خطر جریمه یا رد فاکتور وجود خواهد داشت. از سوی دیگر، نباید از اهمیت آموزش کارکنان غافل شد. آشنایی اپراتورها و مسئولان مالی با فرآیند و نحوه ثبت فاکتور در سامانه مودیان از بروز خطاهای فنی و تاخیر در ارسال اطلاعات جلوگیری می‌کند. توصیه می‌شود فعالان صنفی و اقتصادی این اقدامات را حداقل چند هفته پیش از تاریخ قانونی انجام دهند تا فرصت کافی برای رفع ایرادهای احتمالی داشته باشد.
تغییرات اصلاحی و مراحل تکمیلی قانون
قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان از زمان تصویب تاکنون، در چند نوبت مورد اصلاح و بازنگری قرار گرفته‌است تا فرآیند اجرا برای گروه‌های مختلف مودیان ساده‌تر و منظم‌تر شود. ازجمله اصلاحات مهم می‌توان به مصوبه ۸ تیر ۱۴۰۴ اشاره کرد که طی آن، مهلت‌ها و ترتیبات اجرایی برای هر گروه از مشمولان به‌صورت نهایی اعلام شد.
براساس این اصلاحیه، سازمان امور مالیاتی اختیار دارد تا پایان سال ۱۴۰۳ نسبت‌به بخشودگی جرایم تاخیر در ثبت فاکتور در سامانه مودیان مالیاتی یا ارسال صورتحساب‌های الکترونیکی اقدام نماید. این تغییر نشان می‌دهد که اجرای این قانون به شکل مرحله‌ای و تدریجی طراحی شده تا فرصت کافی برای تطبیق ساختارهای مالی و فنی مودیان فراهم شود. به همین دلیل، فعالان اقتصادی باید به‌طور مستمر اخبار، بخشنامه‌ها و اصلاحات جدید سازمان امور مالیاتی را دنبال کنند.
بی‌توجهی به این تغییرات ممکن است باعث شود فرآیند ثبت فاکتور در سامانه مودیان مالیاتی براساس نسخه قدیمی سامانه انجام گرفته و اطلاعات ارسالی با قوانین جدید مغایرت پیدا کند. بنابراین، اطلاع از آخرین جدول زمان‌بندی اجرا، دستورالعمل‌های فنی و نحوه ثبت فاکتور در سامانه مودیان نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت و تطابق با الزامات قانونی دارد.
شرکت کیسان در این مورد اینگونه می گوید:
برای استفاده از خدمات کیسان، کافی است مراحل زیر را طی کنید:
در کارپوشه سامانه مؤدیان، کیسان را به عنوان معتمد خود انتخاب نموده شناسه یکتای حافظه مالیاتی دریافت کنید.
وارد حساب کاربری خود در کیسان شوید، اطلاعات حساب کاربری را تکمیل کنید و بسته خدماتی متناسب با کسب‌وکار خود را انتخاب نمایید.با تکمیل حساب کاربری در کیسان، صدور و ارسال صورتحساب‌های خود را در چارچوب قوانین مالیاتی کشور آغاز کنید.
اهمیت ثبت به‌موقع و پیامدهای عدم رعایت مهلت قانونی
بی‌توجهی به مهلت تعیین‌شده در اجرای قانون می‌تواند پیامدهای مالی و قانونی جدی به‌دنبال داشته باشد. اگر صورتحساب‌ها در سامانه مودیان ثبت و تایید نشوند، ازنظر سازمان مالیاتی معتبر نخواهند بود و در نتیجه، در اظهارنامه مالیاتی نیز قابل استناد نخواهند بود. علاوه‌براین، براساس مقررات، برای هر مورد فروش بدون صدور صورتحساب الکترونیکی، جریمه‌ای معادل ۱۰ درصد مبلغ فروش یا مبلغ نقدی مشخصی به‌عنوان حداقل جریمه تعیین شده‌است.
این موضوع نشان می‌دهد که رعایت دقیق زمان‌بندی قانونی و اقدام به‌موقع برای ثبت فاکتور در سامانه مودیان مالیاتی، نه‌تنها یک الزام قانونی، بلکه شرط اصلی حفظ اعتبار و شفافیت مالی کسب‌وکار است. تاخیر در انجام این تکالیف ممکن است منجربه محرومیت از معافیت‌ها و سایر مشوق‌های مالیاتی شده و فشار مالی قابل‌توجهی بر بنگاه وارد کند.
جمع‌بندی
روند اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی در ایران از زمان تصویب آن در مهر ۱۳۹۸ تا اجرای کامل، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اقدام هماهنگ بود. پس از ابلاغ قانون در آبان همان سال، برای هر گروه از مودیان جدول زمانی مشخصی تعیین شد. یکی از گام‌های کلیدی، الزام به ثبت فاکتور در سامانه مودیان مالیاتی بود که با ایجاد زیرساخت‌های فنی و نرم‌افزاری مناسب اجرایی گردید. رعایت این زمان‌بندی برای کسب‌وکارها اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا تاخیر در ثبت فاکتورها می‌تواند موجب جریمه، حذف از مشوق‌ها و بروز مشکلات مالیاتی شود. در نتیجه، آگاهی از تاریخ لازم‌الاجرا شدن قانون، اجرای دقیق آن و آشنایی با نحوه ثبت فاکتور در سامانه مودیان، برای هر فعال اقتصادی ضروری است تا ضمن بهره‌مندی از مزایای قانونی، ریسک‌های مالیاتی خود را به حداقل برساند.
دیدگاهتان را بنویسید