مهریه یکی از حقوق مالی مهم و قانونی زن در ازدواج است که به محض جاری شدن عقد نکاح به او تعلق می‌گیرد. این حق، که در قانون مدنی ایران نیز به رسمیت شناخته شده، ابعاد و انواع مختلفی دارد و می‌تواند به صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه تعیین شود.
درک صحیح از مفاهیم و انواع مهریه، و آشنایی با مراحل قانونی دریافت آن از طریق دفتر حقوقی تهران یا اداره ثبت، به زنان کمک می‌کند تا در صورت نیاز، با آگاهی کامل و به درستی برای احقاق حق خود اقدام کنند. در این مطلب به بررسی جامع مهریه، انواع آن و مراحل قانونی مطالبه آن می‌پردازیم تا راهنمای کاملی برای شما باشد.
مهریه چیست؟
مهریه تعهدی است که مرد در زمان ازدواج به زن می‌دهد. مهریه به محض جاری شدن عقد نکاح، حق مالی زن محسوب می‌شود و او می‌تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند. قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، در ماده ۱۰۸۲، مهریه را به عنوان یکی از حقوق زن به رسمیت شناخته است. آگاهی از این حقوق به شما کمک می‌کند تا با دیدی باز به دنبال حق خود باشید.
انواع مهریه
مهریه با توجه به شرایط تعیین و پرداخت آن، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. آگاهی از این تقسیم‌بندی به شما کمک می‌کند تا نوع مهریه خود و نحوه مطالبه آن را بهتر بشناسید.
مهرالمسمی (عندالمطالبه و عندالاستطاعه)
مهرالمسمی مهریه‌ای است که در زمان عقد و با توافق زوجین تعیین می‌شود. این نوع مهریه به دو دسته تقسیم می‌شود: مهر عندالمطالبه و مهر عندالاستطاعه. مهر عندالمطالبه به محض مطالبه زن قابل پرداخت است.
مرد موظف است در صورت درخواست زن، مهریه را بپردازد. در این نوع مهریه، وضعیت مالی مرد اهمیتی ندارد. برای دریافت مشاوره دقیق در مورد نحوه مطالبه این نوع مهریه، می‌توانید با بهترین وکیل مهریه در تهران مشورت کنید. مهر عندالاستطاعه نوعی از مهریه است که پرداخت آن منوط به توانایی مالی مرد است. زن تنها زمانی می‌تواند این مهریه را دریافت نماید که اثبات کند مرد توانایی پرداخت آن را دارد.
مهرالمثل و مهرالمتعه
مهرالمثل زمانی تعیین می‌شود که مهریه در عقد مشخص نشده باشد. دادگاه با توجه به وضعیت خانوادگی زن، شأن اجتماعی، تحصیلات و سایر موارد، مهریه او را تعیین می‌کند. مهرالمتعه نیز زمانی است که طلاق قبل از تعیین مهریه و قبل از نزدیکی رخ داده باشد. در این شرایط، مرد باید با توجه به شرایط مالی و شغلی خود، مبلغی را به عنوان هدیه یا متعه به زن بپردازد.
مراحل دریافت مهریه از طریق دادگاه
یکی از روش‌های اصلی دریافت مهریه، اقدام از طریق دادگاه خانواده است. این روش، مسیری قانونی و مطمئن برای احقاق حق زن است. هرچند ممکن است زمان‌بر باشد، اما با پیگیری صحیح و مشاوره حقوقی می‌توان به نتیجه مطلوب رسید.
مرحله اول: مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه دادخواست
اولین گام برای دریافت مهریه، مراجعه به دادگاه خانواده است. برای این کار باید دادخواستی را تنظیم و به دادگاه ارائه دهید. مدارک لازم برای این کار شامل اصل شناسنامه، اصل عقدنامه و کارت ملی است. در دادخواست باید مبلغ دقیق مهریه و خواسته خود را مشخص کنید. دادگاه پس از بررسی مدارک، پرونده را ثبت کرده و به جریان می‌اندازد.
مرحله دوم: توقیف اموال همسر
پس از ثبت دادخواست مهریه، می‌توانید همزمان با آن، درخواست توقیف اموال همسر خود را هم ارائه کنید. این کار به شما اطمینان می‌دهد که مرد نتواند اموال خود را پنهان کند یا به نام دیگری منتقل کند. توقیف اموال از طریق استعلام از نهادهایی مانند اداره ثبت اسناد، بانک مرکزی، اداره راهور و بورس انجام می‌شود. پس از شناسایی اموال، می‌توانید درخواست توقیف آن‌ها را به دادگاه بدهید.
باید بدانید که همه اموال مرد قابل توقیف نیستند. قانون مواردی را به عنوان مستثنیات دین تعیین کرده است. این موارد شامل منزل مسکونی که مرد در آن زندگی می‌کند، وسایل ضروری زندگی، یک خودروی مورد نیاز، ابزار کار و تا حدودی پول و سهام است. این اموال از توقیف برای مهریه مستثنی هستند و نمی‌توانید آن‌ها را توقیف کنید.
مرحله سوم: صدور حکم و اجرای آن
پس از برگزاری جلسات دادگاه و ارائه مدارک و دفاعیات، قاضی رأی را صادر می‌کند. اگر رأی به نفع شما باشد، می‌توانید درخواست صدور اجرائیه را بدهید. با دریافت اجرائیه، پرونده به واحد اجرای احکام دادگاه ارسال می‌شود. در این مرحله می‌توانید اموال توقیف شده را به مزایده بگذارید یا به صورت اقساطی مهریه را دریافت کنید.
دریافت مهریه از طریق اداره ثبت
یکی دیگر از راه‌های دریافت مهریه، اقدام از طریق اداره ثبت است. این روش به نسبت دادگاه، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است. اگر عقدنامه رسمی دارید، می‌توانید از این راه برای دریافت مهریه خود اقدام کنید.
برای شروع، باید به دفترخانه ثبت ازدواج خود مراجعه کنید. در آنجا، تقاضای صدور اجرائیه مهریه را دارید. سردفتر ازدواج پس از بررسی مدارک، اجرائیه را صادر می‌کند. سپس باید با مدارک به اداره ثبت مراجعه کنید. در اداره ثبت، درخواست توقیف اموال همسر خود را می‌دهید. این فرآیند معمولاً سریع‌تر از دادگاه پیش می‌رود. پس از توقیف اموال، می‌توانید مهریه خود را دریافت کنید.
نکات کلیدی برای دریافت موفق و بدون دردسر مهریه
دریافت موفق مهریه نیازمند آگاهی و اقدام به موقع است. اولین و مهم‌ترین گام، دریافت مشاوره حقوقی از یک وکیل متخصص در امور خانواده است؛ زیرا او می‌تواند شما را در پیچ و خم‌های قانونی راهنمایی کرده و با جمع‌آوری مدارک لازم، شانس موفقیت پرونده را افزایش دهد.
در کنار این، جمع‌آوری دقیق و منظم تمامی مدارک از جمله عقدنامه، شناسنامه و کارت ملی، روند پرونده را تسریع می‌کند و پیگیری مستمر آن از به تأخیر افتادن جلوگیری خواهد کرد.
نکته کلیدی دیگر، خودداری از توافقات شفاهی است. برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، هرگونه توافق درباره مهریه باید به صورت کتبی و رسمی ثبت شود. با رعایت این نکات، می‌توانید مسیر پرچالش دریافت مهریه را برای خود هموارتر کنید.
سخن پایانی
با توجه به مطالب مطرح‌شده، مهریه حق قانونی و مهمی برای زنان است که در شرایط گوناگون می‌توانند برای دریافت آن اقدام کنند. چه از طریق دادگاه خانواده و چه از طریق اداره ثبت، مسیرهای قانونی مشخصی برای مطالبه مهریه وجود دارد که هر یک مزایا و چالش‌های خاص خود را دارند.
آگاهی از انواع مهریه، مراحل قانونی، و مستثنیات دین به زن کمک می‌کند تا با آگاهی کامل برای احقاق حق خود تلاش کند. مشاوره با یک وکیل متخصص و پیگیری منظم پرونده، از مهم‌ترین عوامل برای موفقیت در این مسیر هستند. به‌خاطر داشته باشید که توافقات شفاهی در این زمینه اعتبار چندانی ندارند و هرگونه توافق باید به صورت رسمی و مکتوب ثبت شود.
دیدگاهتان را بنویسید