توریست کارت یک کارت بانکی ریالی است که برای گردشگران خارجی، سرمایه‌گذاران و تاجران غیرمقیم طراحی شده است. بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی در بهار ۱۴۰۴، این کارت توسط بانک‌های مجاز صادر می‌شود. گردشگران می‌توانند ارز خارجی خود مانند دلار یا یورو را با نرخ رسمی تبدیل کنند و مبلغ را روی کارت شارژ نمایند. این کارت بخشی از شبکه شتاب است و امکان پرداخت در بیش از ۹۰ درصد کارت‌خوان‌ها، برداشت از دستگاه‌های خودپرداز، انتقال وجه و پرداخت قبوض را فراهم می‌کند. اعتبار کارت معمولاً تا ۹۰ روز است و بر اساس مبلغ واریزی تعیین می‌شود، و افراد بالای ۱۸ سال می‌توانند آن را دریافت کنند. این طرح بخشی از قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها است و هدف آن نهادینه‌سازی معاملات ارزی رسمی است.
از ۵ آبان ۱۴۰۴ بانک مرکزی مرحله آزمایشی این طرح را در فرودگاه‌های بین‌المللی مانند فرودگاه امام خمینی تهران آغاز کرده است. در این مرحله، ارز گردشگران غیرمقیم با نرخ تالار دوم مرکز مبادله ارز و طلا خریداری می‌شود و معادل ریالی آن در قالب توریست کارت ارائه می‌گردد. هدف اصلی، شفاف‌سازی ورود ارز، تسهیل پرداخت‌های ریالی و تقویت صنعت گردشگری است. وزیر میراث فرهنگی پیش‌تر اعلام کرده بود که نبود مکانیسم مناسب تبدیل ارز، یکی از موانع اصلی ورود گردشگران است. این طرح پس از کاهش حدود ۱۵ درصدی ورود گردشگران در نیمه اول ۱۴۰۴ به دلیل تنش‌های منطقه‌ای، می‌تواند به بازگشت به رکورد ۸.۸ میلیون گردشگر در سال ۲۰۱۹ کمک کند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند با گسترش طرح به بانک‌ها و صرافی‌های بیشتر، درآمد ارزی کشور افزایش یابد و به ثبات بازار کمک کند.
نحوه دریافت و استفاده از توریست کارت
برای دریافت، گردشگران می‌توانند در فرودگاه‌ها یا بانک‌های مجاز اقدام کنند. فرآیند ساده است:
- ارائه پاسپورت و ارز خارجی.
- تبدیل ارز به ریال با نرخ رسمی (معمولاً پایین‌تر از بازار آزاد، مثلاً حدود ۹۵ هزار تومان برای دلار در مقابل ۱۱۰ هزار تومان بازار).
- صدور کارت توسط بانک عامل.
برخی شرکت‌ها امکان سفارش آنلاین را فراهم کرده‌اند، اما در مرحله آزمایشی، تمرکز روی فرودگاه‌هاست. کارت برای پرداخت در فروشگاه‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها و حتی خرید بلیت هواپیما داخلی قابل استفاده است. همچنین، امکان شارژ مجدد با ارز خارجی وجود دارد. برای کاربران ایرانی، این کارت می‌تواند به معنای فرصت‌های جدید در خدمات گردشگری باشد، مانند راهنمایی گردشگران برای دریافت آن و افزایش معاملات محلی.
مزایا و چالش‌های توریست کارت
مزایای کلیدی برای اقتصاد ایران شامل افزایش ورود ارز رسمی، کاهش ریسک معاملات غیررسمی و هم‌افزایی بین بخش ارزی و گردشگری است. این کارت خطر سرقت پول نقد را برای گردشگران کاهش می‌دهد و شفافیت ورود ارز را افزایش می‌دهد، که می‌تواند به ثبات نرخ ارز کمک کند. با این حال، چالش‌هایی مانند نرخ تبدیل رسمی پایین‌تر وجود دارد که ممکن است گردشگران را به صرافی‌های غیررسمی بکشاند. همچنین، محدودیت‌های تراکنش مشابه کارت‌های داخلی است و طرح هنوز در مرحله آزمایشی است، که ممکن است دسترسی را محدود کند. انتقاداتی مطرح شده که نرخ رسمی جذاب نیست و گردشگران ممکن است ترجیح دهند ارز خود را در بازار آزاد بفروشند.
جدول مقایسه توریست کارت با روش‌های سنتی پرداخت
| روش پرداخت | مزایا | معایب | مناسب برای |
| توریست کارت | امنیت بالا، پرداخت الکترونیکی، شفافیت ارزی | نرخ رسمی پایین‌تر | گردشگران مدرن، سفرهای طولانی، کمک به اقتصاد رسمی |
| پول نقد | دسترسی آسان | خطر سرقت، حمل سخت | سفرهای کوتاه، بازارهای محلی |
| کارت‌های خارجی | جهانی | غیرقابل استفاده در ایران | نامناسب |
| اپ‌های پرداخت | سریع | نیاز به حساب محلی | گردشگران با راهنما |
دیدگاهتان را بنویسید