رتبه اعتباری چیست؟
رتبه اعتباری یا امتیاز اعتباری، عددی بین 0 تا 900 است که از طریق سامانه اعتبار سنجی بر مبنای رفتار هر شخص در شبکه بانکی کشور به وی اختصاص می یابد. هرچه این عدد بیشتر باشد، وضعیت اعتبـاری وی بهتـر بوده و ریسک معامله با ایشان کمتر خواهد بود.امتیاز اعتباری از طریق اطلاعات گذشته بانکی هر فرد بر اساس میزان بدهی ها، نوع بدهی ها و نحوه پرداخت آنها در تعیین می شود.
چرا رتبه اعتباری مهم است؟
رتبه اعتباری (Credit Score)، شناسنامه مالی شماست و نشان‌دهنده‌ی توانایی شما در پرداخت به موقع اقساط و بدهی های ایجاد شده است. رتبه اعتباری از این لحاظ مهم است که بر اساس تاریخچه‌ی مالی شما، از جمله پرداخت قسط‌های وام، اجاره بها و قبض‌ها، میزان بدهی‌ها و نوع آنها محاسبه می‌شود. رتبه اعتباری چه زمانی مهم می شود؟
- اگر بخواهید وام بگیرید
اگر برای دریافت وام به بانک یا خرید اقساطی به موسسات لیزینگ مراجعه کنید در اولین گام، رتبه اعتباری شما مورد بررسی قرار خواهد گرفت. رتبه اعتباری بالا نشان دهنده خوش حسابی شما در شبکه بانکی است و اگر رتبه اعتباری شما پایین باشد، احتمالا باید قید خرید اقساطی را بزنید.
- پیشنهاد بهتر برای مشتری خوش حساب
اگر خوش حساب باشید و رتبه اعتباری بالایی داشته باشید، به پیشنهاد بانک ، می‌توانید وام‌هایی با نرخ بهره پایین‌تر و شرایط پرداخت بهتر دریافت کنید. در مقابل، رتبه اعتباری پایین ممکن است منجر به افزایش نرخ بهره و در گردنه هزار پیچ دریافت وام و تسهیلات گرفتار شوید.
اجاره نشین هستید؟!
- اگر مستاجر هستید یا قصد اجاره کردن منزل یا مغازه ای را دارید برخی از مالکان درخواست گزارش اعتباری و نمره اعتباری را دارند، تا طرف معامله خود را بهتر بشناسند.
رتبه اعتباری به عنوان یک ابزار هوشمند در بازارهای مالی ، نقش مهمی در دسترسی به وام‌ها، اعتبارات، و خدمات مختلف دارد.
بیشتر بخوانید: چرا رتبه اعتباری من صفر است؟
رتبه اعتباری چگونه محاسبه می شود؟
رتبه اعتباری (Credit Score) معمولاً توسط شرکت های اعتبارسنجی در ایران تعیین می شود. این رتبه بر اساس عوامل مختلفی که نشان‌دهنده رفتار مالی و اعتباری فرد است، محاسبه می‌شود. هر شرکت اعتبارسنجی در ایران از الگوریتم‌ها و مدل‌های خاص خود برای تعیین این رتبه استفاده می‌کند.
1. تاریخچه پرداخت‌ها – حدود 35% از امتیاز
مهمترین عامل در محاسبه رتبه اعتباری، تاریخچه پرداخت های وام های شماست. اگر همواره وام‌ها و بدهی‌های خود را به موقع پرداخت کنید، خوش حسابی مهمترین فاکتور در بهتر شدن رتبه اعتباری است. در مقابل، تأخیر در پرداخت یا عدم پرداخت باعث کاهش نمره اعتباری می‌شود.
2. میزان بدهی‌ها – حدود 30% از امتیاز
دریافت وام های زیاد و با مبالغ زیاد باعث می شود ریسک بازپرداخت تسهیلات شما زیاد شود و این مورد تاثیر مستقیم در نمره اعتباری دارد.
3. طول سابقه اعتباری – حدود 15% از امتیاز
طول سابقه اعتباری به این معنی است که چند سال است که در شبکه بانکی فعال هستید و سابقه دریافت وام و بازپرداخت اقساط را دارید. اگر تازه افتتاح حساب کرده باشید احتمالا شانس گرفتن این امتیاز را از دست می دهید.
4. انواع حساب‌های اعتباری – حدود 10% از امتیاز
استفاده از انواع مختلف وام ها و تسهیلات، از جمله وام‌های مسکن، کارت‌های اعتباری، و وام‌های خودرو، می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد. داشتن تنوع در حساب‌های اعتباری به مؤسسات اعتباری نشان می‌دهد که شما قادر به مدیریت انواع مختلف بدهی‌ها هستید.
5. درخواست‌های جدید برای اعتبار – حدود 10% از امتیاز
هر زمان که برای وام جدید یا اعتبار جدید درخواست ثبت می کنید، این درخواست در پرونده اعتباری شما ثبت می‌شود. درخواست‌های متعدد و نزدیک به هم ممکن است نشان‌دهنده نیاز مالی فوری باشد و ریسک بیشتری برای وام‌دهندگان ایجاد کند، که می‌تواند با کاهش رتبه اعتباری شما همراه باشد.
چگونه می‌توان رتبه اعتباری خود را بررسی کرد؟
در ایران برای بررسی و دانستن رتبه اعتباری باید به وب سایت شرکت های اعتبارسنجی که زیر نظر بانک مرکزی فعالیت دارند مراجعه کنید. البته ناگفته نماند که هر کدام از این شرکت ها بر اساس فرمول و الگوریتم خود بر اساس اطلاعاتی که بانک مرکزی در اختیار آنها قرار می دهد، اقدام به اعتبارسنجی و رتبه بندی مشتریان می کنند.
معرفی سامانه‌های اعتبارسنجی در ایران
در ایران، چندین سامانه‌ی اعتبارسنجی وجود دارد که می‌توانید با مراجعه به آنها، گزارش اعتباری خود را دریافت کنید. برخی از این سامانه‌ها عبارتند از:
- mycredit.ir : این سامانه یکی از شناخته‌شده‌ترین سامانه‌های اعتبارسنجی در ایران است و به صورت 24 ساعته می توان گزارش اعتباری گرفت و از رتبه اعتباری مطلع شد.
- icescoring.com : آیس اسکور یکی از مطرح ترین شرکت های اعتبارسنجی در ایران است که گزارش های اعتباری آن مورد تایید برخی شرکت های لیزینگ و سرمایه گذاری می باشد.
- imeat.ir : مرات نیز بر اساس الگوریتم پویا خود اقدام به ارائه گزارش اعتبارسنجی می نماید. لازم است بدانید اعتبار اصلی گزارش های اعتبارسنجی مرات در پرداخت تسهیلات به مشتریان بانک رسالت می باشد.
