در سال‌های اخیر، خدمات “الان بخر، بعدا پرداخت کن” (BNPL) در ایران به یکی از روش‌های پرطرفدار خرید آنلاین تبدیل شده‌اند. این خدمات به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهند کالاها و خدمات را بدون پرداخت کل مبلغ در لحظه خریداری کنند و مبلغ را به صورت قسطی، معمولاً بدون بهره، پرداخت کنند.
مقدمه
با رشد تجارت الکترونیک در ایران، BNPL به عنوان ابزاری برای مدیریت نقدینگی و افزایش قدرت خرید مصرف‌کنندگان ظاهر شده است. وبسایت‌هایی مانند اقتصادینو نیز به بررسی این خدمات و تأثیرات آن‌ها بر اقتصاد و رفتار مصرف‌کنندگان پرداخته‌اند.
چیستی و نحوه کار BNPL
BNPL خدماتی هستند که توسط شرکت‌های فین‌تک ارائه می‌شوند و با فروشندگان آنلاین همکاری می‌کنند تا گزینه‌ای برای پرداخت در قسط ارائه دهند. نحوه کار به این صورت است: فرض کنید می‌خواهید یک کفش ۳ میلیون تومانی بخرید. با BNPL، می‌توانید این مبلغ را به سه قسط ۱ میلیون تومانی تقسیم کنید و هر ماه یکی از قسط‌ها را پرداخت کنید. این روش معمولاً بدون بهره است، اما اگر قسط‌ها را به موقع پرداخت نکنید، ممکن است جریمه دیرکرد اعمال شود.
مزایا و معایب
برای ارائه اطلاعات مفید، مزایا و معایب BNPL به صورت لیستی ارائه می‌شود:
- مزایا:
- امکان خرید کالاهای گران‌قیمت بدون نیاز به پس‌انداز کردن کل مبلغ.
- عدم نیاز به استفاده از کارت اعتباری یا وام‌های بانکی سنتی.
- معمولاً بدون بهره، که برای مصرف‌کنندگان با بودجه محدود جذاب است.
- معایب:
- خطر ولخرجی و خرید کالاهای غیرضروری، به دلیل احساس آسانی در پرداخت.
- امکان فراموشی قسط‌ها و مواجه شدن با جریمه‌های دیرکرد.
- تشویق به خرید بیش از توان مالی، که می‌تواند مشکلات مالی ایجاد کند.
سود شرکت ها از کجاست؟
سؤال مهمی که ممکن است پیش بیاید این است: اگر BNPLها بهره‌ای دریافت نمی‌کنند، چگونه سود می‌کنند؟ پاسخ این است که آن‌ها از کمیسیون فروشندگان درآمد کسب می‌کنند. فروشندگان آنلاین پولی به BNPLها می‌پردازند تا این خدمات را در وبسایت‌هایشان ارائه دهند. این کار برای فروشندگان سودآور است، چون BNPL نرخ تبدیل فروش را افزایش می‌دهد؛ یعنی خریداران احتمال بیشتری دارند که خرید را نهایی کنند وقتی گزینه قسطی وجود دارد.
BNPL چه ریسک هایی دارد؟
با وجود مزایا، BNPLها می‌توانند ریسک‌هایی ایجاد کنند. اگر نتوانید قسط‌ها را در موعد پرداخت کنید، ممکن است با جریمه‌های دیرکرد روبرو شوید. علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که این خدمات ممکن است به ولخرجی کمک کنند، به‌ویژه به دلیل طبیعت آنی و راحت آن‌ها. مثلاً، اگر کمدی پر از لباس‌هایی دارید که یک بار پوشیده‌اید یا دیگر اندازه‌تان نمی‌شوند، احتمالاً برای این عادت پول زیادی از دست داده‌اید.
مقایسه روش‌های پرداخت
برای کمک به تصمیم‌گیری بهتر، جدولی برای مقایسه روش‌های پرداخت ارائه می‌شود:
| ویژگی | پرداخت نقدی | کارت اعتباری | BNPL |
|---|---|---|---|
| نرخ بهره | صفر | متغیر | معمولاً صفر |
| انعطاف‌پذیری | کم | متوسط | بالا |
| ریسک ولخرجی | کم | متوسط | بالا |
| نیاز به اعتبار | ندارد | لازم | معمولاً ندارد |
این جدول نشان می‌دهد که BNPL انعطاف‌پذیری بالایی دارد، اما ریسک ولخرجی نیز بیشتر است.
سوالات متداول (FAQ)
برای پاسخ به سؤالات رایج، سه سؤال و جواب ارائه می‌شود:
- BNPL چیست؟
- BNPL یا “الان بخر، بعدا پرداخت کن” یک روش پرداخت است که به شما اجازه می‌دهد کالاها را بخرید و مبلغ را به صورت قسطی پرداخت کنید.
- چگونه می‌توانم از BNPL امن استفاده کنم؟
- فقط از آن برای خریدهای ضروری استفاده کنید و مطمئن شوید که می‌توانید قسط‌ها را در موعد پرداخت کنید.
- آیا BNPLها برای همه مناسب هستند؟
- نه، افرادی که مستعد ولخرجی هستند یا نمی‌توانند قسط‌ها را مدیریت کنند، باید از استفاده از BNPL اجتناب کنند.
نتیجه‌گیری
خدمات BNPL می‌توانند ابزار مفیدی برای مدیریت نقدینگی باشند، اما باید با احتیاط استفاده شوند.
دیدگاهتان را بنویسید